Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) tarafından düzenlenen 9. Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Sermaye Piyasa Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, Borsa İstanbul AŞ. Genel Müdürü Korkmaz Ergun ve Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Pamir Karagöz‘ün açılış konuşmalarıyla başladı.
SPK Başkanı Gönül, kongrenin bu yılki temasının “Etkileşim” olarak belirlendiğini, etkileşimin kelime olarak unsurların birbirini etkilemesi anlamına geldiğini söyledi.
Sermaye piyasaları açısından, piyasaların, şirketlerin, aracı kurumlar ve düzenleyici otoritelerin aldıkları kararların birbirini karşılıklı olarak etkilediğini belirten Gönül, “Bu bağlamda Sermaye Piyasası Kurulu olarak sermaye piyasalarının düzenleyici kurumu olarak aldığımız kararların öneminin farkındayız ve piyasa içerisindeki etkileşiminin önemini biliyoruz.” diye konuştu.
Yapılan düzenlemeler ve alınan kararların piyasa etkilerini çok iyi analiz ettiklerini ve kararları piyasa aktörleri ile diyalog içerisinde dinleyerek almaya çalıştıklarının altını çizen Gönül, bu konuda her zaman en büyük destekçilerinin Borsa İstanbul ve Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği olduğunu kaydetti.
Gönül, “Türkiye sermaye piyasaları büyümeye devam ediyor. Borsa İstanbul pay piyasasında işlem yapan yatırımcı sayımız 6,5 milyon, yatırım fonları aracılığı ile yatırım yapan yatımcı sayımız ise 5,5 milyonu geçmiştir. Borsa İstanbul’da işlem gören halka açık şirket sayımız ise 587’dir.” ifadelerini kullandı.
Şirketlerin özellikle halka arz tarafında daha fazla bilgilendirilmesi ve piyasaların bilinirliğinin artmasıyla bu konudaki taleplerin de artarak devam ettiğine vurgu yapan Gönül, sermaye piyasalarında yerini almak isteyen şirketlerin kapasite ve istihdamı artırmak için gerek tahvil ihraçlarına gerekse halka arzlara olan taleplerinin piyasanın büyümesine önemli katkı sağladığına dikkati çekti.
“Bu yıl 246 milyar lira yeşil ve sürdürülebilir borçlanma aracı ihracına izin verdik”
“5 yıl gibi kısa bir zamanda tamamlanan 200’e yakın halka arz yatırımcı tarafından büyük ilgi görmüştür.” diyen Gönül şöyle devam etti:
“Sermaye piyasalarımız dünya sermaye piyasalarının gelişimlerini izlerken gelişmekte olan ülkelere örnek teşkil etmektedir. Yapay zeka, kripto varlıklar, tokenizasyon, fintek ve sürdürülebilirlik gibi konularda dünyaya örnek olan düzenlemeler yaptık. Sürdürülebilirlik ve yeşil borçlanma araçları özellikle önem verdiğimiz konulardan bir tanesidir. Bu yıl toplam 246 milyar lira yeşil ve sürdürülebilir borçlanma aracı ihracına izin verdik. Sermaye piyasalarındaki dijital dönüşüme yaptığımız hazırlıklar devam etmektedir. Dijital dönüşümün sağlayacağı etkileşimlerin sermaye piyasalarında yeni dinamiklerin oluşumuna neden olacağını düşünüyoruz. 2024 yılında Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişikliklerle kripto varlık hizmet sağlayıcılar kurulumuzun düzenleme ve denetim yetkisi altına girmiştir. Bu düzenlemeyle kurulumuz önemli sorumluluklar üstlenmiştir.”
SPK Başkanı Gönül, finansal piyasalarda etkileşimde önemli paydaşlardan birinin bu piyasalara yatırım yapan bireylerden oluştuğunu kaydederek, “Tasarruf ve yatırım yapan bireylerin bilgi seviyeleri aynı zamanda finansal sistemde faaliyet gösteren kurumların, piyasaların ve mekanizmaların sağlıklı çalışmasında önemli bir itici güç oluşturmaktadır.” dedi.
Gönül, sermaye piyasalarındaki ürün ve hizmet yelpazesinin genişlemesiyle birlikte yatırımcıların karşılaştıkları fırsat ve risklerin kapsamının da genişleyip çeşitlendiğini belirtti.
Böyle bir ortamda yatırımcıların yatırım araçlarına ilişkin sağlıklı ve doğru bilgiye ulaşmalarının öneminin arttığını dile getiren Gönül, şöyle devam etti:
“Son dönemde özellikle finansal okuryazarlık konusundaki çalışmalarımızı hızlandırdık. Geçen yıl bakanımızın himayelerinde Sermaye Piyasası Kurulu olarak Finansal Okuryazarlık Platformu’nu hayata geçirdik. Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarıyla finansal okuryazarlığın yaygınlaştırılmasına yönelik işbirliği protokollerini ivedi şekilde imzaladık.Türkiye’deki tüm kesimleri kapsayacak biçimde eğitim planlamalarımızı yaptık ve eğitimlere başladık. Özellikle pay piyasasında etkin bir yer tutan gençlerimizden yatırımcı olarak daha çok yer almasını hedeflediğimiz kadınlara, girişimcilerden iş dünyasına kadar toplumun tüm kesimlerine yönelik gerçekleştirdiğimiz eğitim programlarımızı ihtiyaç ve beklentilere uygun olarak güncelleyerek aralıksız sürdürüyoruz.”
Gönül, teknolojinin hızla gelişmesiyle beraber sosyal medya platformlarının insan hayatına yoğun bir şekilde nüfuz ettiğinin altını çizdi ve “Maalesef bu platformların piyasalarımıza yönelik olarak dolandırıcılık, manipülasyon ve izinsiz sermaye piyasası faaliyetleri için kullanıldığına daha fazla şahit oluyoruz. Gerek kurulumuz gerekse birlik nezdinde bu tür faaliyetlerle mücadelemizi artırırken vatandaşlarımızı bir kez daha bu tür faaliyetlere karşı dikkatli olmaya ve finansal okur yazarlıklarını artırmaya davet ediyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
Sermaye piyasalarının güven, derinlik ve kapsayıcılık ekseninde büyümeye devam etmesinin, finansal sisteminin sağlam temeller üzerine inşa edilmesinin en önemli güvencesi olduğunu belirten Gönül, “Bu hedef doğrultusunda, SPK olarak üzerimize düşen sorumluluğu kararlılıkla yerine getirmeye devam edeceğimizi bir kez daha ifade etmek isterim.” diyerek sözlerini tamamladı.
SPK Başkanı Gönül gazetecilerin sorularını cevapladı
Gönül, 9. Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi’nde gazetecilerin sorularını yanıtladı. Fonların manipülasyonda kullanılması konusunda bir soru üzerine Gönül, bu konuda fonlara zarar gelmesin diye daha tedbirli davrandıklarını ancak gelinen noktada portföy yöneticilerine çok büyük sorumluluk düştüğünü söyledi.
Gönül, şunları kaydetti:
“Eğer fonları bu şekilde kullanırlarsa ceza vermekten çekinmeyeceğiz. Burada sorumluluk tamamen portföy yönetim şirketlerinde, portföy yöneticilerinde. Gerekirse lisans iptali ve tüm tedbirleri uygulamakta kararlıyız. Kısa zamanda yapıp bunları hayata geçiririz. Fonlara zarar gelmesine müsaade edemeyiz. Fonlarda içindeki yatırımcı farklı yöneten farklı, yatırımcıya zarar vermeden yönetenlerin gerekli tedbirleri almaya mecbur kılmamız lazım. Buradaki hassas dengelerimiz bu. Yoksa fonlardaki yatırımcının bir günahı yoktur ama yöneticilerin bunları bu şekilde kullanıyor olmalarına müsaade etmemiz mümkün değil.
Bunların hepsini tespit ediyoruz gerekli tedbirleri alacağız. Biz bireysel manipülasyonda rekor cezalar verdik geçen sene. Fakat bireysel manipülasyonla yapamayınca kötü niyetlilerin fonlar üzerinden yapmaya başladığını veya bu konuda bir çabaları olduğunu görüyoruz. Buna müsaade etmeyeceğiz. Özellikle portföy yöneticilerinin lisanslarının iptaline kadar giden, portföy yönetim şirketlerinin gerekirse lisanslarının iptal edilmesi konusuna kadar giden tedbirleri hazırladık. Hayata da geçiririz.”
Gerekli hazırlıkları yaptıklarını belirten Gönül, Meclis’in takvimine göre hareket edileceğini, burada tek motivasyonlarının ve tek ana hedeflerinin yatırımcının zarar görmemesi olduğunu vurguladı.
“Halka arzlar ile ilgili yüzde 20-30 civarında başvuru var”
SPK Başkanı Gönül, bazı zirvelerde bunu dile getirdiklerini kaydederek, “Fon yöneticilerini uyardık ama anladık ki artık bu uyarımızı dinlemeyenlere ceza vermenin zamanı gelmiştir. Öncelikle fon yöneticilerinin lisans iptali ile başlarız. Çünkü bu çok önemli. Bütün sorumluluk kendilerinde bu bilinçte olmaları lazım.” ifadelerini kullandı.
Halka arzlar konusundaki bir soru üzerine, Gönül, yüzde 20-30 civarında başvuru oluştuğunu belirterek, “Dosyaların tamamlanması biraz vakit alıyor ama şu anda piyasada zemin uygun olduğunu düşünüyoruz. Yeterince talep var. Son yaptığımız iki halka arz da bunu test ettik.” bilgisini verdi.
Gönül, dün yapılan halk arzda yeterince bireysel talep geldiğini gördüklerini dile getirerek, “Bundan sonra biraz daha hızlanarak devam edeceğiz. Piyasanın dinamiği açısından baktığınızda halka arzları aslında sürekli olarak devam etmek lazım. Kendi talebini oluşturmasıyla birlikte zaten yeni yatırımcıyı da çekiyor ve kendi talebini oluşturuyor.” diye konuştu.
Bireysel yatırımcının da talebinin olduğunu aktaran Gönül, bu da olduğu sürece SPK’nın halka arzlarına devam edeceklerini bildirdi.
Halka arzlarda da manipülasyona izin vermediklerini kaydeden Gönül, “O tarafta da çok dikkatli davranıyoruz. Piyasayı biraz talep işinde dikkatli davranarak özellikle bireysel talebin gelmesini önemli sayıyoruz. Ona bakarak halka arzlara devam edeceğiz.” dedi.
SPK Başkanı Gönül, foreks işlemlerinin izinsiz sermaye piyasası işlemi kapsamında olduğunu bunlar için de suç duyurusunda bulunduklarını belirtti.
Gönül, “Lisanslı yapanlara diyecek bir şey yok. Orada kaldıraç çok düşük olduğu için Avrupa Birliği’nden biraz daha düşük kaldıraç ile yapıyorlar bu işlemi. Onun için bazı yatırımcıları yurt dışına çekiyorlar ve dolandırıyorlar. Türkiye’de lisanssız foreks işlemi yapanların hepsi hakkında suç duyurusunda bulunuyoruz. Çok sayıda dosyamız var.” şeklinde konuştu.
